KISAH MANGABUWAU

Suatu kisah yang terjalin secara mini ( kisah pendek ). Kisah ini biasanya piktif tetapi ada juga yang diangkat dari kejadian sehari – hari. Umumnya kisah – kisah yang diketengahkan ini kental dengan humor. Sampai sekarang di dalam masyarakat banjar, kisah mangabuwau ini masih hidup. Kisah mangabuwau ini diketengahkan oleh orang – orang banjar biasanya berumur 17 tahun ke atas, manakala berkumpul – kumpul dalam suatu pertemuan santai. Untuk memulai siapa yang berkisah terlebih dahulu terserah kesepakatan, biasanya surung kupak artinya bergantian membalas kisah dan atau di antara mereka ada yang tukang kisah yakni banyak mempunyai kisah, selebihnya hanya pendengar. Suasana sungguh diwarnai dengan gelak tertawa jika kisah sudah selesai dikisahkan. Tak jarang walau kisah ini dikisahkan berulang kali, bagi yang sudah tahu kisah ini ikut juga memperkuat kisah.

Demikian sekelumit tentang Kisah Mangabuwau. Dan bagi yang berminat mengisi laman ini silakan mengirimkan boleh lebih dari lima Kisah Mangabuwaunya ke email : merayusukma49@yahoo.co.id Terima kasih partisipasi Anda.

Sabtu, 23 Agustus 2008

Guru Kalah

Guru handak maajar, sakulahannya jauh harus manyubarang pakai getek, lalu babuat ka getek. Di tangah sungai nang luas nitu guru bapapandiran wan tukang getek.

Guru : Pakacil pian sakulah lulusan sakulah nangapa.

Pakacil : Aku ni guruai kada sing sakulahan hidupku naini habis hagan bacari haja kadada waktu hagan sakulah.

Guru : Umai ruginya pian hidup. Kita parlu mancari kapintaran supaya salamat hidup di dunia. Hidupku Pakacilai habis hagan maajar haja.

Pakacil : Damintuah, Guru bisalah bakunyung

Guru : Nanginiam nang aku kada bisa

Pakacil : Nahikamam Guruai. Matan tadi jukung naini miris, kada sawat kasubarang hudah karam Ruai. Sia-sia am kapintaran Guru, kada salamat tu, mati lamasam.

Jumat, 15 Agustus 2008

MANCARI RASA

Mantang-mantang inya hacut, kakawanannya mahapaki. “ Alah ikam naini handak jua mangawini Galuh nitu, kada mambadai awak tuh hacut nang kaya diisap buyu, bacaramin dahulu. Kami haja manyarah. Cuba ikam pikir, pakakas kami tu nangkaya apa lagi ada nang ganal ada nang panjang ada nang ganal lawan panjang-panjangnya, dihantainya haja. Cuba ikam bayangakan, sadikit-dikit awaknya kada bagarak matanya bapajam pulang.” jar kakawanannya. Si Hacut karas jua handak mangawini Galuh. Imbah kawin Hacut wan Galuh, malam nitu kakawanannya mahintipakan. Kakawanannya malihat takajutan. Nangapa, Galuh pina badangsar, takusasai ulas tilam, takipaian guguling. Galuh manggah-mukuh, ayak kakanan salah ayak kakiwa luput maunggat kada kana. Hacut tanang-tanang haja. Kakawanan Hacut kakalahan. Ai, rupanya nangapa Galuh mancari rasa.***

Rabu, 13 Agustus 2008

BABINI SABUT

Rumah urang bahari tinggi-tinggi. Di bawah barunahan biasanya ada balaman nang bakukus. Kukusnya nitu hagan rumah kada banyamuk. Kanapa malamitu balaman pajah. Baucap nang laki wan bininya, “ Ding, kaka turunlah hulu mahidupi balaman nyaman kita baauran kada kanyamukan.” “ Inggih, ulun kina bakibah,”. Turun nang laki mahidupi balaman. Kanapa, sawaktu mangidupi api ampun nang laki tapair di atas sabut balalu mancurat. Pina lawas bahiyau ai nang bini, “ Sudahkah Ka “. “ Nahikamam Dingai ampun kaka sudah takaluar takana sabut.” Mandangar nitu, kada baparibasa sarik banar bininya lalu bakuciak. “ Mun kayaitu babini ha wan sabut !” ***

KISAH KADA HAJIN


Rami makan sarumahan. Iwaknya haliling. Rupanya si Tubab minantunya nitu, baucap, “ Ulun ma ai kada hajin makan haliling.” Padahal mintuhanya nitu banyak banar manggangan haliling. Urang rami banar baricap mangucupi haliling. Tangah malam kanapa Tubab padih parut lalu handak makan. Kaluarai inya matan kalambu. Manggarungkap. Dilihatnya samangkuk masih ada gangan haliling. Dilihatnya nasi habis. Tapaksa inya manumpas haliling. Supaya inya kada katahuan urang lalu dibawanya mangkuk tadi basambunyi. Lalu mangucupi haliling. Sakali inya mangucup tadangar bunyi malibung, sabab waktu mangucup kada tahunya inya taparak muhara tajau. Siangnya tumbur mintuha malihat kulit haliling basapai di lantai. Balalu bahiyau wan anaknya, “Luh, Luh pas jua ai aku manangguh malam tadi ada hantu tungaguk makan haliling. “ Ulun mandangar jua ma ai.Ulun takutan banar. Kamanakah abanya tadi kaluar kada sing padahan”, jar Si Aluh.Nang laki pura-pura kada mandangar. *****

KADA DAPAT AMPLUP

Di langgar ada tiga sap manyambahyangi urang mati. Sap partama malihat si mati bagarak lalu mambuka tutup karanda. Malihat nitu sap partama tadi katakutanan lalu bukah ka luar. Tatinggal sap nang kadua. Sap nang kadua nangini bukah jua katakutanan malihat si mati baduduk. Tatinggal sap nang katiga. Sap nang katiga nangini bukah jua imbah malihat si mati badiri. Di antara sap nang katiga saikung tatinggal, kada bukah. Si mati mamaraki nang saikung tadi lalu batakun, “ Ikam kanapa kada bukah, kada takutankah lawan diaku”. “Nangapa kada takutan, takutan banar “. Jar urang tadi. ” Kanapa kada bukah “. Sambil awak manggitir manyahuti, “ Aku balum dapat amplup, nang bukahan tadi sudah dapat amplup”. ****

PAJAH LAMPU

Babarapa hari ini lampu lastrik bagantian pajah. Pas takana giliran rumah Pa Adul pajah. Haratan pajah nitu, di kamar kadangaran suara Pa Adul kacup-kacup ada nang diisap. Kanapakah pas lampu banyala. Talihat Pa Adul maisap susu minantu. Malihat nangitu nang anak sarik lawan abahnya. “ Bah kanapa pian maisap susu bini ulun ! “. Pa Adul manyahuti, “ Kanapa sarik aku hanyar sakali maisap. Ikam tu rancak maisap susu mama ikam kada ha aku sarik”. ***

LADING SILIT

Imbah dibarii Pa Haji kutak nang babungkus nitu, Si Diang Kalintut bulik karumah, lalu bakiyau wan mamanya. “ Ma,ma, ulun dibari Pa Haji hadiah “. Mamanya mamaraki. Malihat bungkusan itu lalu badua baranak mambuka bungkusan. Umai himung banar nang anak isinya salawar handap, baju, wan ruk, masih bamirik. Batakun mamanya,” Kaya apa ikam nak sawat dibarii Pa Haji”. “ Ulun tadi maai naik ka atas jambu pas Pa Haji malihat ulun lalu Sidin manyuruh ulun turun. Imbahitu mambawai karumah sidin.”Hadangilah nak di luar aku maambilakan hadiah hagan ikam”, jar sidin.” Han kaya itu maai kisahnya”. Isuknya mamanya Diang rupanya handak jua mandapat hadiah Pa Haji lalu naik ka atas jambu. Gayut-gayut mamanya Diang di atas jambu. Di hadangi kadada jua Pa Haji lalu. Handak turun sudah ,asa kalawasan mahadangi. Babaya handak turun pas Pa Haji kalihatan bajalan. Mamanya Diang bagayut pulang pas di atas kapala Pa Haji. Pa Haji malihat ka atas, mamanya Diang babirangkangan di atas puhun jambu, kada sing salawaran. “ O,mamanya Diang turun, kalu gugur dahannya halus bursiah patah “, jar Pa haji. Mandangar disuruh turun, turunai mamanya Diang. “ Umpat aku ka rumah “, jar Pa Haji. Mairing mamanya Diang. “ Hadangi di luar “, jar Pa Haji. Kada lawas kaluar Pa Haji mambawa kutak babungkus surat kabar. “ Nih ambil aku mambari hadiah”, jar Pa Haji. Mahancap mamanya Diang manyambut balalu manggagas bulik. Imbah sampai di rumah pina kada sabar lalu mambuka kutak. Imbah dibuka apa nang dilihat sakalinya ada babarapa kutak halus, isinya lading silit. ****

PATAH BATIS

Aku takajut siswa pina tumbur di luar kalas. Kaluarai aku handak tahu lalu batakun wan salah saikung siswa’ “ Ada nangapa pina tumbur “. “ Anu Paai batis si Aluh patah “. “ Ai, kanapa patah “’ Inya babukahan tajajak batu, gugur ka gut”. Lalu aku manukui kawadah siswa nang bagarumbungan. Kulihat si Aluh barabah parak gut nang hanyar tuntung di samin siringnya, batis kanannya basulait ka batis kiwa bakujuran. Di higa-higa masih banyak batu-batu nang bahamburan. Kulihat inya arungus – arungus. Kakawanannya malihat maras tamasuk guru ulah raganya bingung kada karuan rasa. Waktu guru ulah raganya handak manjapai batisnya, si Aluh sudah papar kuciak.Kadua batis Aluh sasain rapat, sasain kujur. “ Iyaam batisnya patah Pa’ai ulun ka rumah sakitlah mancari ambulan “, jar guru ulah raganya wan aku. “ Ayuha “, jarku. Bahimat aku malihati batis si Aluh nang mananya nang patah. Babaya aku manjapai batis si Aluh papar pulang kuciak.Kuitihi pulang. Imbahitu aku takurihing. Lalu aku manyuruh siswa maambilakan tanduan paramuka. Lalu dibawa ka kamar UKS. Di kamar UKS inya dirabahakan. Batisnya masih jua rapat. Aku manyuruh siswa-siswa kaluaran. Di luar aku batakun siapa nang parak rumah. Rupanya ada nang parak. Kukiyau baduaan. Jarku bagamat,” Injamlah salawar dalam ikam, jangan batatakunan ambil lakasi. “ Inggih ‘” jarnya. Kada lawas datang mambawaakan salawar dalam. “Ikam jangan masuklah,” jarku. Si Aluh kuparaki. “ Nah ganti salawar pup ikam,” jarku sambil manjulung salawar dalam. “ Lakasi babaju saragam”, jarku lalu ka luar. Di dalam, Aluh bapuat lalu malului salawar pupnya nang cawah matan burit sampai kahadapan. Aluh mamasang salawar dalam wan pakaian ulah raga diganti wan baju saragam. “ Sudah tuntungkah ?” jarku. “ Sudah “, jar Aluh. “ Kaluar ‘” jarku. Aluh kaluar. “ Makanya habis ulah raga jangan bamainan, jangan babubukahan ganal sudah awak, masuk kakalas lakasi urang balajar “. Aluh mangalunyur manuju kakalas. Imbah masuk, kakawanannya hiran batis aluh nang patah sudah waras kawa bajalan. Kada lawas datang ambulan. Guru ulah raganya maluncat matan mutur bukah ka UKS. Tapi Aluh kadada. “ Sudah waras”, jarku.Guru ulah raganya kahihiranan.”Sudah kutambai,” jarku. Di kantor guguruan manakuni aku nang kaya apa manambai. Tapi aku badiam ha. Aku indah jua mangisahakan kamaluan urang. Kada papa sawaktu aku maitihi salawar pup Aluh sakalinya cawah. Rupanya Aluh kada basalawar dalam, kalihatanku ada bulu anu Aluh kaluar. Makanya aku curiga lawan kadua abtis Aluh basulait wan rapat supaya kada kalihatan urang anunya.****

Senin, 11 Agustus 2008

TAGAWI MINTUHA

Jar nang laki wan bininya, “ Dimana balajar manya kada kaya biasa nyaman banar malam tadi “. Bininya manyahuti, “ Nyaman nangapa, abahnya “. “ Ai, malam tadi ikam pina amuk, aku sampai takijim tabuncilak “. Bininya hiran banar, “ Ai, abahnya malam tadi kita kada baapa apa “. “ Umai kada marasakah, di bawah ayunan anak.” Bininya takajut lalu baucap, “ Ai abahnya nangini, itu mama !”. Nang laki takajut banar mandangar bininya. Malam esuknya imbah bulik main musik panting nang laki mandalu’ur masuk ka kamar. Lalu masuk ka kalambu. Kada pina lawas tadangar dangus-dangus hinak. Nang laki marasa sama kaya malam samalam, takijim tabuncilak lalu asa curiga, lalu batakun, “ Pian ka Ma .” Mintuhanya manyahuti , “ I’ih .” jar mintuhanya pina lamah. Rasa kada nyaman banar tagawi mintuha lalu baucap, “ Cabutkah Ma”. “ Cabut cubaakan, kutimpas !.” jar mintuhanya sarik. “ Randam kah Ma.” “ Randam cubaakan mun handak jadi tapai !.” jar mintuhanya. “ Imbah pang nangapa.”“ Jangan banyak tatakunan, unggat lakasi ! “. Di luar kamar sakalinya nang bini guring di bawah ayunan anak.***

MAHIR MANGGULIMING

Ada urang nang hanyar mati tangannya bagarak nang kaya mangatik tasbih. Urang nang hadir malayat pina gairan kalu jadi hantu. Tapi ada jua nang baucap urang nangini samasa hidupnya dasar alim. Balalu ada nang manyurungi tasbih, tapi sakalinya dikipaiakannya. Diunjuki pulang, dikipaiakannya pulang. Urang sudah habis usaha. Kabalujuran ada nang baucap, “ Kiyawakan pang bininya, kalupang inya tahu nangkaya apa manambai”. Lalu datang bininya. Bininya pina basusupanan. “ Jangan basusupan lakasi tambai “’ ujar urang di higa. Nang bini lalu mangaluarakan susunya, mahayutakan pantilnya ka tangan si laki nang bagarak nitu. Tangan si laki sakalinya ampih bagarak. Rupanya sudah kabiasaan apabila handak guring tangan nang laki musti dahulu mangguliming pantil susu bininya. *****

TANGAN BAANGKAT KA ATAS

Di kampung urang tumbur. Pungkalanya ada urang mati tangan kanannya baangkat wan manunjuk ka atas. Imbah diturunakan baangkat pulang. Tarus-tarusan kaya nitu. Urang barataan hara. “ Bah, labaram jadi hantu jua “, ada nang baucap. Kabalujuran ada masuk ka rumah kawan si mati. Imbah malihat kawannya nitu inya tatawa. Urang barataan hiran malihat kawan si mati tatawa. Lalu ada nang baucap, “ Tolongi pang mambujurakan tangannya”. Kawan si mati maiihakan. Nangapa pituanya, kawan si mati maangkat tangan jua mudil mandadah sambil baucap, “ Kada Su Anangai “. Ai, sakalinya tangan si mati turun saurang kada lagi baangkat. Sakalinya si mati nitu waktu hidup jadi makalar panumpang taksi. Satiap hari inya maangkat tangan lawan urang nang handak umpat bataksi. “ Banjar banjar !”, jarnya. Maksudnya siapa nang handak ka Banjar. ****

HANDAK MINTA BASARAKAN


Ada sabuah rumah badiam dua laki bini. Suatu malam, rumah nangitu di rampuk urang. Pukuknya habis barang di rumah di rampuk. Nang maulah kasarikan lakinya nitu nangapa, kada pakara harta nang dirampuk tapi bininya diparkusa parampuk di hadapan muhanya. Inya kada kawa malawan parampuk pungkalanya inya dipasung parampuk, maulah inya kada badaya sama sakali.. Esuknya, inya mambawa bininya ka kantur urusan agama. Imbah sampai di kantur urusan agama inya baaadu lawan kapala kantur. Kapala kantur mandangarakan aduannya pina bingung, kada mangarti sahamahama. Imbah habis nang laki cacarancang nitu, balalu kapala kantur manyahuti, “ Ai, ini makamam salah wesel, mustinya manganai parampukan nangini urusan pulisi kada di sini. “ Kada ini urusan agama kada ka pulisi !” jar nang laki bakacak pinggang, muhanya habang wan manciling-ciling.” Hari ini biniku kusarak !”, jar nang laki. “ Umai purunnya ikam. Harta habis bini diparkusa. Kada kasianlah lawan bini “ jar kapala kantur. “ Patuh ! “ jar lakinya sambil manunjuk muka bininya. Bininya jua bingung malihat lakinya basasarik. Lakinya balinjang sambil manapuk mija. Urang nang ada di kantur jadi tumbur balalu bagarumbungan malihat. “Nangini ha” jar kapala kantur malamahi. “ Sampian ini pina karas handak manyarak bini, ayuam tarangakan sajalas-jalasnya nangapa masalahnya.”. Lalu jar nang laki, “ Aku kada kasal harta di rampuk urang tanapi biniku naini diparkusa di hadapan mukaku ! “. “ I’ih “ jar kapala kantur, “Tarus pang nangapa “. Nang laki manarusakan, “ Asalnya aku sarik wan parampuk nitu tanapi malihat biniku aku jadi sarik wan biniku !” Nang laki basatup satumat manahan hinak pina mahingal-hingal.” Siapa kada sarik ! Tahulah kapala kantur, biniku ! Biniku nangini, inya bahimat ma’ayak !”. Kada bisa lagi’ai nang manyaksiakan ada nang lihum, takarinyum, ada nang baunggut-unggut mambujurakan.***

Jumat, 08 Agustus 2008

ADA NANG MALUDAHI


Kada bisa lagiai tukang ujeg sarik banar lawan supir mutur bus nang manyalipnya. Inya sabujurannya kada sarik pang maraga tasalip amun inya sarik supir nangitu maludahinya. Balalu inya mambalap bus nangitu. Pas taimbai, mancarancang muntung tukang ujeg.

Tukang ujeg manyuruh supir basatup. “ Satup, satup “. Bus basatup. Imbah satup, bamamai inya: “ Ada panumpang nang maludahi diaku “. Supir batakun : “Pinandulah ikam nang maludahi “.

“ Aku pinandu. Inya basisingut “ ujar Tukang Ujeg. “ Basisingaut ? “ jar supir kabingungan. Padahal panumpangnya kadada lalakian, samunyaan bibinian. Jar supir: “Lihati ja saurang adakah panumpang nang basisingut “. Balalu tukang ujeg malihati, samunyaan panumpang, kadada nang basisingutnya sabab bibinian sabarataan. “ Iihlah kadada nang basisingut mining barataan “ jar tukang ujeg kakalahan. Manggagas tukang ujeg maninggalakan bus nangitu kada sing padahan.

Sakalinya nangapa. Ada saikung panumpang kahandakan bakamih lalu mambuka lawang bus. Balalu cur bakamih. Haratan bakamih nitu pas tukang ujeg lalu takana kapurancingannya. Ini pakaranya tukang ujeg sarik dikiranya ada nang maludahi. ******